Historia Zaklęta w Kamieniu
W malowniczym zakątku Ziemi Kłodzkiej, na wzgórzu Gomoła, wznoszą się tajemnicze Ruiny Zamku Homole. Ich początki sięgają schyłku XIII wieku, kiedy to na strategicznym szlaku handlowym łączącym Pragę z Wrocławiem i Bałtykiem, powstała warownia. Około roku 1350, w dokumentach po raz pierwszy wspomniano o zamku, którego właścicielem był Tyczko Panewicz. Zamek Homole stał się centrum niewielkiego, lecz znaczącego w regionie "Państewka Homolskiego", obejmującego Duszniki-Zdrój, Lewin Kłodzki oraz okoliczne wsie. Fakt, iż warownia pełniła funkcję stolicy lokalnego organizmu feudalnego, świadczy o jej dawnej randze i wpływie na życie okolicznych osad.
W burzliwym XV wieku, zamek homole odegrał istotną rolę jako twierdza husytów na Ziemi Kłodzkiej. Stanowił bazę wypadową dla ich najazdów na śląskie miasta, co podkreśla jego strategiczne położenie i militarne znaczenie w tamtym okresie. Jednakże, w XVI wieku, los zamku uległ dramatycznej zmianie. Ród Kauffungów, który przejął warownię, zasłynął z rycerskich rabunków, siejąc postrach w okolicy. Ich niegodziwe czyny doprowadziły do interwencji cesarskich wojsk, które w 1534 roku zdobyły zamek, a ostatni z rodu Kauffungów został stracony w Wiedniu. Po tych wydarzeniach, około roku 1560, zamek został opuszczony i zaczął popadać w ruinę. Mimo swojego zniszczonego stanu, już w XIX wieku ruiny zamku Homole cieszyły się popularnością wśród kuracjuszy z Dusznik-Zdroju. Wytyczono specjalne szlaki, ustawiono ławki, a na szczycie znajdowała się altanka i pustelnia, co świadczy o wczesnym docenieniu walorów turystycznych tego miejsca. Warto również wspomnieć, że w 1810 oraz 1962 roku przeprowadzono na terenie zamku prace archeologiczne, które przyczyniły się do odkrycia między innymi XIII-wiecznej ceramiki, rzucając nieco światła na najdawniejsze dzieje warowni.
Co Oczom Dziś Ukazują "Ruiny Zamku Homole"?
Obecnie, odwiedzając Ruiny Zamku Homole, można podziwiać fragmenty dawnej potęgi warowni. Najbardziej charakterystycznym elementem jest zachowany fragment cylindrycznej wieży (donżonu) oraz resztki murów obronnych. Pierwotnie zamek nie był rozległą konstrukcją. Składał się z kamiennej wieży o wysokości około 30 metrów, otoczonej murem o grubości około 2 metrów, zbudowanym z czerwonego krzemienia spojonego wapienną zaprawą. Dziedziniec zamkowy miał wymiary zbliżone do prostokąta o długości około 45 metrów i szerokości 15 metrów, a wieża dominowała nad jego centralną częścią.
W ostatnich latach, teren wokół ruin przeszedł rewitalizację. Od 2020 roku, dzięki staraniom Lasów Państwowych, do ruin prowadzi drewniana ścieżka, mająca na celu ochronę unikalnej lokalnej flory. Dla zwiedzających zainstalowano tablice informacyjne przybliżające historię zamku oraz regionu. Na terenie dawnego dziedzińca powstała okrągła kładka lub taras widokowy okalający pozostałości wieży, a także miejsce do odpoczynku z ławką i stolikiem, gdzie w otoczeniu przyrody można zrelaksować się i podziwiać okolicę.
Wędrówka do "Zamku Homole": Wybierz Swój Szlak
Czerwonym Szlakiem z Dusznik-Zdroju
Jedną z popularniejszych tras prowadzących do Ruin Zamku Homole jest czerwony szlak turystyczny, będący częścią Głównego Szlaku Sudeckiego im. Mieczysława Orłowicza. Swój początek bierze w Dusznikach-Zdroju, w pobliżu dworca PKP. Trasa początkowo kieruje się na północ, w stronę Cmentarza Wojennego, a następnie prowadzi do wsi Ludowe. Po minięciu marketu Biedronka i zabudowań, szlak skręca w lewo w kierunku ogródków działkowych, by następnie łagodnie wspinać się po okolicznych wzgórzach. Ścieżka jest zazwyczaj szeroka i dobrze widoczna, choć miejscami może być nierówna, z koleinami i potencjalnie błotnista, co sprawia, że nie jest rekomendowana dla wózków dziecięcych. Podczas wędrówki można natknąć się na konie pasące się na okolicznych polach, co dodaje uroku krajobrazowi. Przybliżona długość tej trasy wynosi około 8 kilometrów, a szacowany czas przejścia to do 3 godzin. Planując wycieczkę, warto uwzględnić około 3,5 godziny na całą wyprawę, łącznie ze zwiedzaniem ruin.
Niebieskim Szlakiem z Przełęczy Lewińskiej
Alternatywną opcją dotarcia do zamku homole jest niebieski szlak turystyczny, rozpoczynający się na Przełęczy Lewińskiej. W Ludowym, niebieski szlak łączy się z czerwonym. Odtąd obie trasy prowadzą w kierunku zbocza Gomoły i Bukowego Stawku, by następnie niebieski szlak odbił w lewo, wiodąc na szczyt wzgórza, gdzie znajdują się ruiny zamku. Chociaż dokładna długość i czas przejścia niebieskiego szlaku z samej Przełęczy Lewińskiej do zamku nie są jednoznacznie podane w dostępnych materiałach, pewne dane sugerują orientacyjne wartości. Przykładowo, trasa z Zamku Homole do Przełęczy Polskie Wrota, prawdopodobnie częściowo pokrywająca się z niebieskim szlakiem, ma długość około 13,1 km i zajmuje około 4 godzin i 2 minuty. Inna trasa, z Zamku Homole do schroniska PTTK "Pod Muflonem", również prawdopodobnie wykorzystująca fragmenty niebieskiego szlaku, liczy około 10,1 km i zajmuje około 3 godzin i 5 minut. Te dane pozwalają wnioskować, że wędrówka niebieskim szlakiem może być nieco dłuższa i bardziej wymagająca czasowo w porównaniu do czerwonego szlaku.
Legendy i Tajemnice Wzgórza Gomoła
Wzgórze Gomoła i Ruiny Zamku Homole owiane są licznymi legendami, które dodają temu miejscu niezwykłego uroku. Jedna z najbardziej znanych opowiada o Białej Damie. Według tej opowieści, pan na Homolu miał młodą i piękną żonę. Pewnego dnia na zamek przybył urodziwy rycerz, a między nim a panią zamku narodziło się uczucie. Kochankowie dopuścili się zbrodni, zabijając śpiącego pana. Jednakże, ich szczęście nie trwało długo. Młody rycerz, dręczony wyrzutami sumienia, ostatecznie zabił swoją żonę tym samym sztyletem, a sam stał się rycerzem-rozbójnikiem. Mówi się, że w rocznicę tych tragicznych wydarzeń, o północy, na ścieżce prowadzącej do ruin zamku pojawia się biała postać pięknej damy.
Kolejna legenda wspomina o ukrytym skarbie, który miałby znajdować się w podziemiach zamku. Kluczem do jego odnalezienia ma być zakrwawiony sztylet, ukryty gdzieś na zboczach Gomoły. Ten, kto go odnajdzie, ma ujrzeć miejsce ukrycia zrabowanych bogactw. Te opowieści o duchach i skarbach sprawiają, że wizyta w Ruinach Zamku Homole staje się nie tylko lekcją historii, ale również fascynującą podróżą w świat legend i tajemnic.
